HEDI - آسیب‌شناسی ناحیه «پرینه»: پارگی پرینه و اپیزیوتومی

آسیب‌های گوناگونی می‌تواند در هنگام تولد رخ دهد. به‌ویژه آسیب‌دیدگی ناحیه پرینه شایع است. فاصله بین مقعد و واژن شامل پوست، عضله، چربی و بافت همبند است. هنگامی که نوزاد شما با فشار به دنیا می‌آید، این ناحیه تحت اِسترس و کشش قرار می‌گیرد. غالباً پرینه خود به خود پاره می‌شود. در موارد نادر، افراد حاضر در اتاق زایمان، به این نتیجه می‎‌رسند که برای احتیاط، پرینه را برش دهند. معمولاً درمان و التیام جراحات پرینه آسان است. فقط گاهی اوقات عوارضی به همراه دارد. پارگی پرینه و اپیزیوتومی از رایج‌ترین آسیب‌های زایمان هستند.

آسیب‌های پرینه درجه اول و دوم

آسیب‌های پرینه دارای طبقه‌بندی رسمی است. در آسیب‌های درجه اول، پوست پرینه و واژن پاره می‌شود. جراحت به‌وجود آمده، بلافاصله پس از زایمان، تحت بی‌حسی موضعی، بخیه می‌شود. گاهی اوقات پزشک و قابله (ماما) حتی از زدن یک بخیه خودداری می‌کند و جراحت آن ناحیه به‌خودی خود التیام می‌یابد. در آسیب‌های درجه دوم نیز عضلات پرینه دچار جراحت می‌شوند. چنین جراحتی با یک بخیه بسته می‌شود. بسیار پیش می‌آید که آسیب‌های درجه اول و دوم رخ دهند. با این حال، چنین جراحتی معمولا به سرعت بهبود می‌یابند.

صدمات درجه سوم و چهارم پرینه

در آسیب‌های درجه سوم، باید پارگی اسفنکتر در ناحیه مقعد درمان شود. در آسیب‌های درجه چهارم، غشای مخاطی روده نیز درگیر می‌شود. در آسیب‌های بسیار جدی، پزشکان فرد مبتلا را تحت بیهوشی عمومی عمل می‌کنند. سپس ممکن است چند هفته طول بکشد تا پرینه بهبود یافته و کاملا التیام پیدا کند. در موارد نادر، اتفاق می‎‌افتد که عضله اسفنکتر حتی پس از جراحی به‌درستی عمل نمی‌کند. گاهی اوقات عوارضی همچون فیستول یا آبسه به‌وجود می‌آید که باید درمان شود. نوع درجه چهارم پارگی پرینه، بسیار نادر است.

آیا می‌توانم از پارگی پرینه پیشگیری کنم؟

می‌توانید پرینه خود را برای زایمان آماده کنید. می‌توانید حدود شش هفته پیش از تاریخ زایمان، شروع به ماساژ منظم ناحیه پرینه کنید. این ماساژ باعث می‌شود که بافت بین مقعد و واژن منعطف‌تر شده و کشش بیشتری پیدا کند. بهتر است روغن بادام یا روغن «جوجوبا» از داروخانه تهیه کرده و استفاده نمایید. از این گذشته، باید ناحیه بیرون دهانه واژن را ماساژ دهید تا آن قسمت‌ها نیز نرم‌تر و منعطف‌تر شوند. بعضی از قابله‌ها (ماماها) نیز، چنانچه مادر بخواهد، ماساژ پرینه را در هنگام زایمان انجام می‌دهند.

اپیزیوتومی

در «اپیزیوتومی»، بافت پرینه در جهت اسفنکتر بریده می‌شود. این موضوع می‌تواند خروج نوزاد را در زمان زایمان، تسهیل کند. امروزه تنها در صورتی اپیزیوتومی انجام می‌شود که مشکلات جدی در هنگام زایمان به‌وجود آید، مثلاً زمانی که سر نوزاد خیلی بزرگ باشد یا وقتی که کودک در هنگام تولد تحت استرس شدید باشد و از این رو باید سریعاً خارج شود. قاعدتاً، متخصصان زنان و زایمان سعی می‌کنند که کار به اپیزیوتومی نکشد. در این نوع عمل، اعصاب، عروق و عضلات را می‌بُرند که اگر کار به این عمل نکشد، دیگر این قسمت‌ها بریده نمی‌شوند. بر خلاف اپیزیوتومی، پرینه تنها در قسمت‌های نازک بافت دچار پارگی می‌شود و بنابراین می‌تواند بهتر علاج شود.

مراقبت از جراحت، آب و هوا به التیام آن کمک می‌کنند

شما می‌توانید نقش بزرگی در تسهیل فرآیند بهبود پرینه پس از زایمان ایفا کنید. نکته مهم این است مراقب ناحیه پرینه باشید و به آن فشار نیاورید. حتی اگر دردی در آن ناحیه احساس نمی‌کنید، سعی کنید تا آنجا که ممکن است ننشینید یا کمر خود را صاف نکنید تا به پرینه فشاری وارد نشود. مراقبت دقیق از زخم‌ها نیز به التیام آنها کمک می‌کند. پد بهداشتی بعد از زایمان را هر دو تا سه ساعت یکبارعوض نموده و زخم یا محل بخیه را مرتب تمیز کنید. استفاده از آب ولرم کافیت می‌کند. اگر در زمان استفاده از توالت، احساس سوزش کردید، می‌توانید هنگام ادرار، روی ناحیه دستگاه تناسلی خود آب گرم بریزید. برای این کار، بهتر است که یک آبپاش با لوله بلند آماده داشته باشید. به محض این که از مقدار ترشحات زچگی کاسته شد، باید برای خودتان وقت بگذارید که به محل جراحت هوای زیادی برسد. تا آنجا که می‌شود، شورت نپوشید.

اگر محل جراحت درد می‌کند

با «حمام نشیمن» می‌توانید به التیام پرینه کمک کرده و از درد آن بکاهید. از داروخانه در مورد وسایل مناسب استحمام مشورت بگیرید یا از قابله (مامای) خود در این خصوص سوال کنید. از روز پنجم پس از زایمان می‌توانید استحمام کنید. Cool-Pack یا ژل‌های خنک کننده نیز به کاهش درد کمک می‌کنند. اگر در هنگام اِجابتِ مزاج احساس درد دارید، باید مواد غذایی مصرف کنید که هضم آن راحت باشد. ضمناً باید به مقدار زیاد مایعات بنوشید تا مدفوعتان سفت نشود. به عنوان مثال سبوس گندم، تخمِ کتان و آلوبخارای خیس‌شده بخورید. به این ترتیب می‌توانید فشار روی منطقه آسیب‌دیده بین مقعد و واژن را کم کنید.

معاینه محل جراحت

اگر پرینه شما براثر پارگی و یا اپیزیوتومی آسیب دیده و نیاز به مراقبت داشته باشد، جراحت به‌جود آمده باید مرتباً بررسی شود. کار معاینه معمولاً در کلینیک انجام می‎‌شود. در کنار آن، قابله‌ (مامایی) که به منزلتان می‌آید و به شما سر می‌زند، روند التیام زخم را نیز کنترل می‌کند. در جلسه معاینه نهایی دوران پس از زایمان، بررسی دقیق‌تر پرینه انجام می‌شود. در بیشتر موارد، ناحیه حساس پرینه تا آن موقع به‌خوبی التیام یافته است.